Tuesday, January 5, 2010

Tinan 22 deit inundasaun ka erosaun halakon ambiente iha tasi ibun farol. Saida mak akontese wainhira implementasaun planu stratejiku Disastre Naturais failla?

Saida mak akontese iha tinan 20 mai oin, keta estrada iha Farol (Mercusuar), ka agora bolu Light house nia oin bele lakon ka naben karik, iha ona sinal nebe ita bele hare wainhira liu iha Embaixada Thailandia nia oin ba iha Mercusuar tasi ben komesa baku to;o iha estrada nebe estadu komesa hadia dala barak ona tamba tasi ben estraga no halo kuak estrada nomos halo inundasaun. Foto iha leten autor hasai iha 1988, nebe hare katak tinan 20 liu ba aihun sira se barak iha moru estrada farol nian no iha raihenek leten sei iha du'ut nebe moris buras no rai husi moru ba tasi ben do'ok Foto seluk hatude nebe hasai iha 2009. Agora ita bele dehan tasi ben komesa sae mai iha estrada no aihun sira ne'e ita la hetan ona. Autor ka (penulis) nebe mos hanesan eis Technical Trainer UNDP nian ba NDMO ne'e hare katak governu seidauk halau didiak programa National Dizaster Management Plan nebe iha ona desde 2003 no aprova iha 2004. Hare husi inundasaun nebe mak hanesan parte ida husi dijastre naturais presija hare didiak no integradu. Ita mos prisija iha sistema Early warnning System (peringatan dini) ida mak dehan integradu iha institutu estadu nian hanesan telekomunikasaun/meteorologia ka iha mos intelijencia estadu nian, i ne'e importante tebes ita labele hetan deit infomasaun kona ba cuaca husi meteorologia Australian nian, ne'e bele disastre bo'ot. pm-nic

Estrada at no kotu iha sud-distritu Iliomar ba suco Iliomar II-Iradarat


Udan bo'ot nebe akontese iha teritorio tomak tamba nia oras, hakotu estrada balun iha area rurais. Area nebe la hetan programa PPR atu hadia dalan iha area Iliomar hetan ameasa dalan kotu iha fatin balu, nebe sei afeita populasaun sira halao sira nia merkadu, no sei afeita mos Amo Padre sira halao misaun iha sucus Iliomar I no Iliomar II nebe hela iha area Iradarat, parte tasi ibun. Tuir pm nia observasaun katak durante Janeiro-April dalan balu sei kotu no komunidade iha area ei labebe halau sira nia aktividade. Tuir informasaun, projeitu rehabilitasaun dalan iha area ne'e sei halau husi programa ILO nian, maibe la hatene bainhira mak atu komesa, maibe pregunta mak tamba sa mak la iha programa Projeitu Pakote Referendu nebe halo estrada ne'e? pm-ed

Udan bot estraga povu nia uma no sasan, Mari Alkateri tun ba baje kordena ho Governo suru Mota iha Mota Ulun

Udan bo't nebe mai dadauk estraga populasaun barak nia uma no halakon sasan iha Dili no distritus balu. Entidade hotu partispa ho inisiativa oinsa bele hamenus povu nia susar no atende urgente ho operasaun oin no imediata ba problema disastre naturais iha rai laran. Laos NGO deit, maibe PM Xanana Gusmao halo operasaun hamus baleta iha Dili ho komunidade loron kalan, Eis PM Mari Alkateri mos la hela nonok. Iha Desembru laran udan bot nebe lori povu sira nia uma no fasilidade sanitasaun iha Mota Ulun Fanu mos membru CCF hotu atu tun no kordena lalais ho governu ointe atu atende problema nebe afetadu ba povu ki'ik iha area ne'e, no governu konsege hatun armada konstrusaun hanesan boldozer no seluk tan atu suru raihenek no halo be dalan iha Mota Ulun. Iha fo Eis PM Mari ho membru CCF monitor hela servisu equipamentu governu nian. pm-ed